اولویت بندی تخصیص آب و تعیین الگوی کشت بهینه سدستارخان با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی-فازی

باتوجه به کمبود منابع آبی و افزایش نیازها ، اولویت بندی تخصیص آب سدها و تعیین الگوی کشت بهینه از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. فرایند تحلیل سلسله مراتبی_فازی می تواند عوامل کمی و کیفی را به صورت سیستماتیک در مدل تصمیم گیری وارد نماید. به این ترتیب که نخست ساختار مساله تصمیم گیری طراحی شده، سپس گزینه های مختلف براساس معیارهای مطرح در تصمیم گیری باهم مقایسه گردیده و در نهایت اولویت انتخاب هر یک از آنها مشخص می شود. در این مطالعه ساختار سلسله مراتبی جهت تعیین اولویت بندی تخصیص آب سد ستارخان اهر واقع در استان آذربایجانشرقی به استفاده کنندگان از آب سد با اهداف متفاوت طراحی و سه معیار(اقتصادی، اجتماعی و زیست-محیطی)، شش زیرمعیار(درآمد ناخالص، سطح زیر کشت، اشتغال زایی، جمعیت، شوری آب و سختی آب) برای پنج گزینه(کشاورزی، شرب، صنعت، تفریحی-زیست محیطی و کنترل سیل) استفاده از سد در نظر گرفته شد. هم چنین دشت اهر واقع در پائین دست سد ستارخان بدلیل ویژگی خاص و نیاز منطقه جهت تعیین الگوی کشت بهینه انتخاب شده و معیارهای انتخاب نوع کشت شامل تبخیر و تعرق گیاه، بافت خاک، روش آبیاری، هزینه کاشت وداشت و برداشت، حجم آب مصرفی، درآمد، نیاز محلی و قیمت واحد محصول جهت اولویت بندی مورد استفاده قرار گرفته است. پس از ترسیم درخت سلسله مراتبی و تشکیل ماتریس مقایسات زوجی برای معیارها و زیرمعیارها و گزینه ها، محاسبات برای تعیین وزن گزینه ها انجام شد که نتایج نشان داد که معیار اقتصادی با وزن جزیی چهل و دو صدم نسبت به دو معیار دیگر بیشترین اهمیت را دارد. افزون بر آن تخصیص آب به بخش کشاورزی با وزن نهایی پنجاه و هفت صدم در اولویت اول قرار گرفت و در تعیین الگوی کشت نتایج نشان داد که نیاز محلی با وزن هجده صدم بیشترین و روش آبیاری با وزن دو صدم کمترین اهمیت را دارد. هم چنین، از بین محصولات رایج منطقه باغات و قلمستان با وزن نهایی پنجاه صدم در اولویت اول قرار گرفت.